Sprawozdanie z 55 Zlotu Górskiego 

                     Miejskiego Koła PTTK b. Kop. POLSKA:

                                   BESKID NISKI, BIECZ

                                   29 sierpnia - 01 września 2024

   Zgodnie z rocznym planem imprez Koła w dniach 29.08-01.09.2024 odbył się 55 Zlot Górski Koła Miejskiego PTTK w Świętochłowicach po Ziemi Tarnowskiej i Beskidzie Niskim. 

   W pierwszym dniu po dojechaniu do Brenia zwiedziliśmy Centrum Polonii w dawnym pałacu rodziny Czartoryskich. Pani dyrektor Ośrodka opowiedziała nam historię pałacu i kolejnych właścicieli, oraz zostaliśmy poczęstowani kawą i ciastkiem za niewielką opłatą. Zwiedziliśmy również pobieżnie ogromny park angielski, który był w końcu XIX w. najpiękniejszym parkiem przypałacowym w Małopolsce. Pojechaliśmy potem do Zalipia, gdzie Panie Zalipianki malują domy i budynki gospodarcze w przepiękne bajecznie kolorowe kwiaty od ponad 100 lat. W Gminnym Ośrodku Kultury jest wystawa tych malowanek i pani z GOK opowiedziała nam historię tych malowanek. Jest ponad 40 gospodarstw w Zalipiu i okolicy podobnie wymalowanych, a ostatnio ten wystrój został wpisany przez Ministerstwo Kultury na krajową Listę Dziedzictwa Kulturalnego Polski. Z kolei w Powiatowym Ośrodku Kultury w Dąbrowie Tarnowskiej mającego siedzibę w XIX wiecznej ogromnej synagodze zobaczyliśmy pamiątki po żydach, ich historii, religii i kulturze oraz zabytkowe przedmioty i sprzęt gospodarstwa domowego w Muzeum Powiśla Dąbrowskiego. Ostatnim punktem programu do zwiedzania tego dnia był Tarnów miasto powiatowe, z przepiękną starówką z pałacami i renesansowymi, barokowymi i klasycystycznymi kamienicami. W rynku w cudownym renesansowym ratuszu zwiedziliśmy częściowo Muzeum Okręgowe ze zbiorami Średniowiecza: zbroi, kontuszów, kompletnych strojów szlacheckich, wyrobów rzemieślniczych itp. Zobaczyliśmy przepiękną gotycką katedrę z niesamowitymi największymi w Polsce renesansowymi nagrobkami w postaci ołtarzy bocznych książąt Sanguszków i Ostrogskich właścicieli Tarnowa i wielu innych majątków. Zobaczyliśmy również bimę jako pomnik po synagodze zniszczonej przez nazistów w 1939 r, fragmenty murów obronnych miejskich, gotycką kanonię i szkołę, piękne zabytkowe kamienice w rynku i na ul. Wałowej, zabytkowy tramwaj i wiele innych. Zabytki te pokazał oraz opowiedział historię miasta przewodnik pan Litwin Jacek. Był czas na lody i piwo, lecz zmęczeni upałem odjechaliśmy jak najszybciej do Biecza na posiłek i wymarzony odpoczynek. Po kolacji był wieczorek zapoznawczy, śpiewanie piosenek turystycznych i biesiadnych przy akompaniamencie gitary i prowadzeniu przez Jasia Ludwiczaka. Oczywiście był poczęstunek winem marki „Myrtos” z winnicy Hugoberg. 

W drugim dniu po śniadaniu był wyjazd do Dukli, gdzie zwiedziliśmy Muzeum Okręgowe w pałacu i parku hrabiów Mniszchów. Specjalizuje się ono w historii I i II wojny Światowej, walkach o Przełęcz Dukielską, oraz w Beskidzie Niskim. Posiada ogromne zbiory różnych militariów, sprzętu wojskowego, map, planów bitew, opisów historii bitew, makiet batalistycznych, opisów osób dowództwa i innych artefaktów. Zbiory i opisy są tak wspaniałe, że mogłyby stanowić wyposażenie niejednego Muzeum Wojewódzkiego. Godne podziwu i chwała historykom i muzealnikom za zgromadzenie i opisanie tylu bojowych szlaków i zgromadzenie sprzętu bojowego. Następnie pojechaliśmy do malowniczego miasteczka Jaśliska blisko granicy słowackiej do Muzeum Regionalnego, gdzie pracownica GOK za darmo oprowadziła nas po muzeum mieszczącym się w budynku mieszczanina; po pięknym barokowym kościele Sanktuarium Matki Bożej Królowej Nieba i Ziemi oraz po piwnicach pod budynkiem szkoły służących dawniej do składowania win węgierskich. Miasteczko na szlaku węgierskim stanowiło kiedyś potęgę w imporcie węgrzyna i było bardzo bogate. Po zwiedzaniu była przerwa na kawę i piwo w restauracji „Waderka” w oryginalnych piwnicach po składowaniu beczek z winem. Potem pojechaliśmy do Zyndranowej zwiedzić Skansen i Muzeum Kultury Łemkowskiej. Najpiękniejsze muzeum łemkowskie w Polsce z ogromnymi zbiorami dziedzictwa kulturowego Rusinów nazywanych w Polsce od XIX wieku - Łemkami: zbiory sztuki ludowej, malarstwa, rzeźby, strojów, wyposażenia domów, sprzętu gospodarstwa domowego itd. Coś wspaniałego! Ostatnim punktem zwiedzania w ten upalny dzień (34 st. C) był gotycki drewniany kościół pw. Św. Jakuba i Filipa w Sękowej wpisany do UNESCO w 2003 r. tzw. Perła Beskidu Niskiego, najpiękniejszy kościół drewniany w Polsce. Zobaczyliśmy piękne wnętrze z polichromią, obrazami, rzeźbami, amboną, organami itp. Po kolacji był drugi wieczorek z śpiewami pod dyktando Jasia Ludwiczaka i poczęstunkiem winem „Myrtos”. 

   W trzecim dniu po śniadaniu pojechaliśmy do Libuszy, gdzie pani Dąbrowska prowadzi jedyne w Polsce prywatne Muzeum Nafty. Jej ojciec Tadeusz Pabis pracownik górnictwa naftowego przez całe życie zbierał pamiątki po górnictwie i przeróbce nafty. Są to oryginalne wieże wiertnicze, maszyny wiertnicze, pierwsze prymitywne kotły do destylacji ropy, próbki ropy, oleju skalnego i nafty, stroje górnicze, opisy kopalń i przekroje geologiczne, literatura fachowa o tematyce wydobycia i przeróbki ropy naftowej, sprzęt wiertniczy, oryginalna kuźnia, odznaczenia górnicze i wiele innych pamiątek po już niestety nie istniejącym zagłębiu naftowym Ziemi Gorlickiej. Zbiory pana Pabisa dorównują tym z Muzeum Nafty w Bóbrce, jest mniej nowszych maszyn wiertniczych, za to jest więcej oryginalnych dokumentów. Coś wspaniałego! Po Lubuszy był Biecz. Zwiedziliśmy z przewodnikiem wspaniałe Muzeum Ziemi Bieckiej mieszczące się w budynku starej apteki ze zbiorami wyposażenia aptek i produkcji leków, wyposażenia domów mieszczańskich, historii miasta i jego mieszkańców, handlu winem na szlaku węgierskim oraz znanych bieczan Wacława Potockiego i Marcina Kromera. Zobaczyliśmy także fragmenty murów obronnych i dwie baszty. Potem z przewodnikiem zobaczyliśmy wspaniałą gotycką kolegiatę pw. Bożego Ciała z gotyckim, renesansowym i barokowym wyposażeniem: w ołtarzu głównym jest włoski obraz „Zdjęcie z Krzyża” malarzy z kręgu Michała Anioła. Kościół posiada piękne stalle, wiele wspaniałych ołtarzy i nagrobków. W restauracji „U Becza” w zabytkowej kamienicy z XV w. w Rynku była przerwa na kawę i piwo, gdyż dalej dokuczał nam upał. (Zbój Becz był legendarnym założycielem miasta). Po przerwie pojechaliśmy do Binarowej zobaczyć przepięknie wymalowany drewniany kościół z ok. 1500 r. pw. Michała Archanioła. Zabytkowa polichromia z XVI w. zdobi całe wnętrze kościoła i stanowi o wartości tego zabytku wpisanego na listę UNESCO w 2003 r. Potem pojechaliśmy jeszcze zobaczyć cerkiew greko-katolicką pw. Opieki Bogarodzicy w Owczarach z 1653 r. wpisaną na listę UNESCO w 2013 r. Tradycyjna cerkiew o obrządku wschodnim z pełnym ikonostasem, z przepięknymi wieżyczkami i polichromią wewnątrz to prawdziwa perełka drewnianej architektury  cerkiewnej. Na koniec tego dnia były zakupy w „Biedronce” i  ognisko po kolacji na podwórku schroniska PTSM z pełnymi rygorami: śpiewy piosenek z gitarą Jasia, pieczenie kiełbasek, piwo, wino „Myrtos” lub inne napoje, dowcipy i wspomnienia do godz. 22.-giej. 

W czwartym dniu był powrót i zwiedziliśmy po drodze najpierw Pogórze Ciężkowickie ze słynną skałą o wysokości ok. 20 m twarzą „Czarownicy” zamieszczoną na znaczku rajdowym. Przeszliśmy także kawałek ok. 1,5 km szlakiem turystycznym podziwiając las, strome dolinki, skały ostańce tzw. „Skamieniałe Miasto”. Wróciliśmy na parking i zwiedziliśmy prześliczne miasteczko Ciężkowice: rynek, ratusz, zabytkowe kamienice, kościół parafialny i pomnik i kapliczkę św. Floriana ufundowany przez Ignacego Paderewskiego, który mieszkał tutaj w pobliżu. Była oczywiście przerwa na kawę, ciastko i lody, bo upał nie odpuszczał. W Kąśnej Dolnej zwiedziliśmy jedyne w Polsce Centrum Ignacego Paderewskiego: muzeum ze sprzętem, meblami, książkami, dyplomami, zdjęciami rodzinnymi i z koncertów na całym świecie i fortepianem słynnego pianisty i polityka. Zobaczyliśmy także salę koncertową w pomieszczeniach dawnej stodoły, park, zabudowania dworskie itd. Następnie zwiedziliśmy najsłynniejsze w Małopolsce i na Podkarpaciu sanktuarium Nawiedzenia NMP i św. Stanisława Męczennika w Tuchowie. Barokowa Bazylika Mniejsza przyciąga pielgrzymów od 1597 r. do słynnego cudownego renesansowego obrazu Matki Bożej z Dzieciątkiem. Wyposażenie kościoła jest głównie barokowe ze szkoły snycerskiej krakowskiej Antoniego Frąckiewicza z 1741 r. Po ominięciu Tarnowa ostatnim zwiedzanym miejscem były Wierzchosławice i Muzeum Biograficzne słynnego polityka ludowca Wincentego Witosa w jego domu rodzinnym. Niezwykły utalentowany chłop i polityk stał na czele Partii PSL i w 1920 r został powołany na premiera przez naczelnika państwa Józefa Piłsudskiego i uratował Polskę przed nawałą bolszewicką w Bitwie Warszawskiej mobilizując cały naród do walki. W Bitwie Warszawskiej 70 % żołnierzy to byli chłopi od pługa powołani naprędce do wojska po krótkim przeszkoleniu. W ciągu 3 miesięcy zmobilizowano około 1 mln żołnierzy. Niezwykły wyczyn! W muzeum zebrano pamiątki po Wincentym Witosie, a przewodnik wspaniale opowiedział nam historię jego życia i dokonań politycznych. Na koniec odwiedził nas wnuk Wincentego Witosa i chwilę porozmawialiśmy o słynnym dziadku. Potem nastąpił już powrót.

   Powrót nastąpił około godz. 20-tej. Program wycieczki przygotował, zorganizował, opowiadał historię zwiedzanych miejsc i obiektów oraz prowadził kol. Myrta Mieczysław. 

   W wycieczce uczestniczyły 32 osoby z Oddziału PTTK z Świętochłowic i nie tylko.

                                                  Prezes Koła

                                                  Myrta Mieczysław